07

Sprawdź, czy Żłobek Montessori jest odpowiednim wyborem dla Ciebie i Twojego Dziecka?

1. Jeżeli jesteś rodzicem, który widzi, jak wielką radość sprawia dzieciom pomaganie w prostych czynnościach domowych np. rozłożyć sztućce do obiadu, wyjąć talerz z szafki i ustawić go na stole, odnieść szklankę czy choćby umyć szyby.
2. Jeśli rozumiesz naturalną chęć dzieci do przelewania płynów, przesypywania różnych rzeczy np. kaszy czy ryżu i nie złościsz się na niego, jeśli maluch próbuje je przy tym zjeść czy włożyć do ust, nosa, ucha …
3. Jeśli zamiast się złościć, że dziecko coś rozlało czy rozsypało, mówisz że nic się nie stało i proponujesz wspólne sprzątanie.
4. Jeśli dawałeś już dziecku nożyczki i nie boisz się, że w żłobku będzie miało z nimi ciągłą styczność oraz tego, że w trakcie pracy z nimi może się skaleczyć, bo nic nie zastąpi własnego doświadczenia pracy z nimi.
5. Jeżeli wiesz, że podczas pracy własnej dzieci używają u nas ostrych narzędzi typu noże, krajacze do krojenia jabłek, marchewek, bananów czy sprzętu do wyciskania soku z pomarańczy itd.
6. Jeśli pozwalasz mu na samodzielnego jedzenie, mimo, iż może ucierpieć kolejne jego dzisiejsze ubranie.
7. Jeśli zdarzyło Ci się choć raz opóźnić swoje wyjście z domu o kilkanaście minut tylko dlatego, że pozwalasz swojemu malcowi samodzielnie założyć skarpetki lub sandałki, ponieważ właśnie się tego nauczył i sprawia mu to wielką przyjemność.
8. Jeśli już pozwalałeś dziecku i wiesz, że skakanie po kałużach czy taplanie się w błocie to sama przyjemność, i maluch będzie to robił także w naszym żłobku.
9. Jeśli nie obawiasz się siniaków czy zadrapań i innych drobnych urazów z którymi małe dziecko eksplorując świat zacznie się zapewne spotykać przebywając w grupie.
10. Jeśli nie obwiniasz malca za to, że zdjęło w zimie rękawiczki czy czapkę i pozwoliłeś mu bez nich polepić śnieżki, dotknąć zimnego lodu czy pospacerować przez chwilę aby wiedziało, że jego decyzja także ma wartość, a jeśli zmarźnie samo będzie chciało je założyć.
11. Jeśli uważasz, że każda z powyżej opisanych aktywności dziecka i wiele innych nie jest zwykłą zabawą, ale służy jego szeroko pojętemu rozwojowi, jak wzmocnieniu koordynacji ruchowej, rozwojowi samodzielności, a przede wszystkim wzrostowi zaufania we własne siły i poczucia sprawstwa oraz bezpieczeństwa.

Jeśli pięć lub więcej odpowiedzi jest pozytywnych, będziesz spokojny o rozwój swojego Malucha umieszczając go w naszej placówce.

Pamiętaj – w Żłobku Montessori RODZIC, DZIECKO I PEDAGOG tworzą trójkąt, w którym każdy jest partnerem. Ważne jest wzajemne zaufanie, przestrzeganie zasad i dobra komunikacja. Jeśli jej zabraknie, współpraca podupada a na tym traci przede wszystkim dziecko.  W idealnym układzie zasady obowiązujące dziecko w domu i w placówce, powinny być tożsame.

Materiały Montessori z założenia są ściśle dostosowane do rozwoju i wieku dzieci w danej grupie. Wszystkie pomoce dydaktyczne (zabawki edukacyjne) znajdują się na niskich półkach lub podłodze. Dzięki temu szkraby mogą sięgać po to, co tylko chcą. Sama nauka na błędach jest kluczowa w metodzie Montessori – dziecko powinno wiedzieć, że jeśli coś mu się nie uda, nie jest to nic złego. Bardzo ważne jest, aby nadal odczuwało potrzebę eksperymentowania i próbowało, póki nie osiągnie sukcesu. Absolutnie nie wolno szkraba zawstydzać, poprawiać źle ułożonych przez niego elementów czy układać elementów za niego. Kiedy popełni błąd, musimy zrozumieć, że jest to całkowicie naturalne i zdarza się każdemu – nawet dorosłemu.

Zabawki na półkach są oryginalne i niepowtarzalne – żadna nie jest taka sama. Dziecko nie musi ale może wchodzić w interakcje z pozostałymi malcami z grupy i wspólnie ustalać jaką zabawką pobawią się najpierw. W naszym żłobku korzysta się z takich pomocy dydaktycznych jak np.:

• ściereczki, miotełki – do ćwiczenia prostych, codziennych czynności,
• barwne tabliczki, memory sensoryczne – do kształcenia zmysłów,
• karty z szorstkimi cyframi, wrzeciona – do nauki matematyki,
• karty z szorstkimi literami, ilustracje z podpisami – do nauki języka,
• drewniane układanki w różnych kształtach, np. roślin, puzzle przedstawiające mapę świata – do tzw. edukacji kosmicznej.

W edukacji Montessori szczególnie pożądanym typem zabawek są te drewniane. Wszelkie pomoce do nauki powinny być wykonane właśnie z tego materiału. Jest on nie tylko bezpieczny, ale również naturalny oraz wytrzymały. Używanie drewnianych zabawek zamiast plastikowych pomaga dziecku doświadczać naturalnego świata, kolorów drzewa, jego cieni i słojów oraz różnej wagi, rozmiarów i gęstości. Dobra jakość tych pomocy uczy dziecko szacunku dla własnych zabawek i daję mu poczucie własnej wartości.

Wolność? Czyli bez żadnych zasad i granic?

Czy jedną z podstawowych zasad obowiązujących w placówkach montessoriańskich jest wolność. Dzieci bawią się do utraty tchu?

Niestety  nie jest to takie proste. W takich placówkach po skończonej pracy/nauce zawsze trzeba posprzątać– każda pomoc dydaktyczna ma swoje miejsce na półce i tylko tam powinna zostać odłożona. Ponadto wyznaczając swoje miejsce pracy, dzieci powyżej 18 miesiąca życia uczą się u nas rozwijać specjalne dywaniki – je również należy zwinąć i odłożyć po pracy na miejsce.

Dużą wagę przywiązuje się do dbałości o zabawki i pomoce dydaktyczne, a także o otoczenie: dzieci samodzielnie myją okna, lustra, uczą się nakrywać do stołu, sprzątać po posiłku, zamiatać i wycierać rozsypane/rozlane materiały, farby itd. Co istotne, robią to z wielkim zapałem!

Filarem pedagogiki montessoriańskiej jest wiara w to, że dzieci są ciekawe świata i same chcą się uczyć. Nauka sprawia im przyjemność, gdy mogą się uczyć przez doświadczenie, zgodnie ze swoimi zainteresowaniami, w momencie, kiedy są na to gotowe (czyli w tzw. okresach sensytywnych, które u każdego dziecka występują w nieco innym czasie).

Aby to osiągnąć i utrzymać ten stan, należy stworzyć dzieciom odpowiednie warunki: atmosferę szacunku i skupienia, a przede wszystkim brak porównywania, rywalizacji, zawstydzania i pośpiechu. I rzeczywiście: dzieci mając możliwość wyboru jakim zagadnieniem chcą się zajmować w danym dniu, realizują program we własnym tempie i kolejności, ucząc się chętnie, bez przymusu i przysłowiowego „bacika”.

To tzw. WEWNĘTRZNA MOTYWACJA, która sama w sobie jest rodzajem nagrody. Motywacja, którą stosowanie zewnętrznych kar i nagród tylko niepotrzebnie zaburza.

„ Dziecko zaangażowane nie potrzebuje nagrody. Po prostu nie jest nią zainteresowane. Praca, którą wykonuje i satysfakcja płynąca z wysiłku, koncentracji uwagi, fakt, że jest zaangażowane w pewien proces, że doskonali siebie jest dla niego o wiele większą wewnętrzną nagrodą, której nie dorówna żadna pochwała czy przedmiot.” 

„ Dotąd wydawało mi się, że dziecko potrzebuje zewnętrznej motywacji, by pracować w spokoju i koncentracji; że potrzebna mu jest jakaś nagroda, która zaspokoi jego niższe uczucia, takie jak łakomstwo, miłość własna, czy próżność. No bo jak by to miało być możliwe, żeby dziecko SAMO, z własnej woli chciało uczyć się i rozwijać, i do tego wkładać w to tyle wysiłku…
Jakże byłam zaskoczona, gdy okazało się, że wystarczy pozwolić dziecku zrobić coś samodzielnie zamiast je wyręczyć, by samo zrezygnowało z wszelkiej nagrody, czy pochwały.
Stąd już o krok było do wniosku, że to my, dorośli, jesteśmy odpowiedzialni za to, czy dziecko wzniesie się ponad te niskie uczucia, które niosą z sobą potrzebę kar i nagród, czy nie.”

Anna Motylewska

Zasada ograniczenia

Określony materiał edukacyjny występuje w jednym egzemplarzu. Stwarza to okazję do rozwijania umiejętności czekania, cierpliwości. To dobra lekcja dla formowania charakteru. Dzieci poznają społeczne granice dla swojego działania.

Uczą się też zachowania reguł społecznych:

• nie rań innych (ani słowem ani czynem)
• nie niszcz – szanuj przedmioty w twoim otoczeniu
• nie przeszkadzaj – szanuj pracę swoją i innych
• szanuj prawa innych osób

Rodzice, wychowujący dziecko w duchu montessoriańskim, mogą stworzyć także własne zabawki – np. drewnianą tablicę manipulacyjną. Mogłyby się na niej znaleźć różne elementy spotykane przez dziecko na co dzień, jednak nieprzeznaczone do samodzielnej zabawy, np. suwak, kłódka, rzepy, lusterko, korbka, kołatka do drzwi. Odpowiednio przymocowane do drewnianej deski pozwolą na poznanie najróżniejszych faktur oraz na rozwinięcie motoryki małej szkraba, jednocześnie nie narażając go na niebezpieczeństwo.

Proces kształcenia opiera się na zainteresowaniach, możliwościach i potrzebach dziecka, a także na pięciu głównych działach:

1. drobna motoryka – np. posługiwanie się drewnianą łyżką, chochlą, miotłą, ścierką
2. sensoryka – odpowiednie zabawki wprowadzają dziecko w świat kolorów, kształtów czy faktur,
3. język – maluch poszerza słownictwo, zachęca się go do podstawowej nauki zainteresowania książką, a być może nawet czytania,
4. matematyka – ten dział jest bardziej rozwijany w przedszkolu i szkole Montessori, choć żłobkowicze również mogą wykonywać najprostsze działania matematyczne (np. podczas zabawy z wrzecionami czy krążkowym liczydłem),
5. edukacja kosmiczna – wprowadza ona dziecko w świat przyrody i innych kultur, uwrażliwia na zabawę. Przykładem mogą być święta Bożego Narodzenia, podczas których pedagog przedstawia zwyczaje panujące w innych krajach.

Warto też wspomnieć, że w żłobku montessori niekoniecznie mówi się o zabawkach i zabawie – mówimy raczej o pracy lub nauce. Choć dziecko taką edukację traktuje faktycznie jako rozrywkę i ma do dyspozycji różne zabawki, to jednak jego umysł wykonuje pracę i nabywa nowe umiejętności.

W metodzie Montessori przykłada się dużą wagę do utrzymywania porządku całego otoczenia – maluchy muszą same po sobie sprzątać i w późniejszym etapie traktować to, jako naturalny etap po pracy/zabawie. Z tego powodu wszystko powinno znajdować się w zasięgu ręki dziecka (także proste przyrządy do sprzątania, jak np. ściereczka czy miotełka).